Pater voor journalisten

Vorig jaar maakte het Vati­caan bekend dat de karmeliet Titus Brandsma heilig zal wor­den verklaard. Het wachten is op de concrete datum. Zijn heilig­ver­kla­ring zal in ons land groots wor­den gevierd. Niet alleen door de karmelieten maar ook in meer­dere bis­dom­men.

Zeker in mijn voor­ma­lige bisdom Gro­nin­gen Leeu­war­den waar pater Titus werd geboren maar ook in mijn hui­dige bisdom van ’s-Hertogen­bosch. Pater Titus woonde immers lange tijd in Oss en was als professor verbon­den aan de Katho­lie­ke Uni­ver­si­teit van Nijmegen, de hui­dige Radbouduni­ver­si­teit.

Vrije pers

Al vroeg doorzag Titus Brandsma het grote gevaar van het natio­naalso­cia­lis­me. Tegen­over het recht van de sterkste en de rassenwaan van de nazi’s verde­digde hij, vanuit het evan­ge­lie van Christus, het recht van het zwakke en de waar­dig­heid van iedere mens als schepsel van God. Voor pater Titus vormde het nazisme een vorm van nieuwe hei­dendom. In mei 1940 werd ons land door de Duitsers overrom­peld en begon een lang­zaam maar zeker proces van gelijkschakeling. De bezetter wilde greep krijgen op de media. In samen­spraak met de Utrechtse aarts­bis­schop de Jong trok pater Titus langs de redacties van de katho­lie­ke media om zo te zorgen dat natio­naal- socialis­tische pro­pa­gan­da werd geweerd. Zo werd Titus Brandsma een ferme verde­diger van de katho­lie­ke media en de pers­vrij­heid in het alge­meen tegen­over de Duitse bezetter. Pater Titus werd daar­mee een be­lang­rijk katho­liek verzetsman. Toen de Duitsers hem arres­teer­den besefte hij dat hij in doods­ge­vaar was. Hij wist van zijn zwakke ge­zond­heid zodat hij in een con­cen­tratie­kamp weinig kans had te overleven. Na een inner­lijke strijd kwam er overgave en in Dachau wist hij andere ge­van­ge­nen te bemoe­digen.

Censuur

Ook vandaag wordt in tal van lan­den de pers­vrij­heid ingeperkt en wor­den de mensen­rechten met voeten getre­den. Recent kwam uit Rusland het bericht dat de mensen­rechten­be­we­ging Memorial de mond is gesnoerd. De wanda­den van Stalin mogen niet wor­den genoemd. Het zou Russen beroven van hun natio­nale trots. De duistere kant van de recente ge­schie­de­nis mag niet aan het licht komen omdat dat niet past in de nationalis­tische koers van de hui­dige macht­heb­bers. Het hui­dige Russische regime wil de diepe won­den van de Stalinterreur niet ver­werken en genezen maar de ge­schie­de­nis ontkennen en her­schrij­ven.

Nepnieuws

Niet alleen in dictaturen als Rusland staat de vrij­heid van meningsui­ting en waar­heidsvin­ding onder zware druk. In steeds meer westerse lan­den zijn er ont­wik­ke­lingen die grote zorgen geven. Mis­schien nog wel het meest in de Verenigde Staten van Amerika. De voor­ma­lige presi­dent blijft tot op de dag van vandaag herhalen dat de verkie­zingen gestolen zijn. En genoeg media zijn bereid om die bood­schap te ver­sprei­den. In heel veel lan­den, helaas ook Neder­land, is er veel nepnieuws als het gaat om het coronavaccin. De meest vreemde theorieën wor­den verspreid en een deel van het volk slikt het als zoete koek. Juist in onze dagen dragen jour­na­listen in het bij­zon­der en de media in het alge­meen een grote verant­woor­de­lijk­heid voor de kwali­teit van het debat over de grote maat­schap­pe­lijke thema’s.

Erflater

Voor mij is pater Titus een be­lang­rijke erflater. De grote katho­lie­ke noties van men­se­lijke waar­dig­heid, soli­da­ri­teit en de inzet voor het alge­meen wel­zijn bepaal­den zijn leven. Bin­nen­kort gaan wij de heilig­ver­kla­ring van Titus Brandsma uit­ge­breid vieren. Gelo­vi­ge jour­na­listen hebben in pater Titus een patroon­hei­lige die hen kan sti­mu­leren om secuur en gewetens­vol hun werk te doen. Maar ook voor seculiere jour­na­listen kan hij een voor­beeld zijn van moed en waar­heids­liefde, ook in moei­lijke maat­schap­pe­lijke omstan­dig­he­den.

+ Mgr. dr. Gerard de Korte
bis­schop van ’s-Hertogen­bosch