Maria en de coronacrisis

Mei 2020 verloopt heel anders dan de andere meimaan­den binnen ons bisdom. Dit jaar zijn er geen grootste publieke vie­rin­gen en geen pro­ces­sies. Dat geldt niet alleen voor de Sint Jan in ’s-Hertogen­bosch maar ook voor alle andere Mariaoor­den binnen ons diocees.

Voor velen maakt dat het verdriet om de hui­dige li­tur­gische beper­kingen extra groot. Met het hoofd beseffen wij dat de volksge­zond­heid geen grote sa­men­komsten toe­staat, maar met het hart zou­den wij dat graag anders zien. Wij wor­den op dit punt opge­roe­pen tot ascese ter bescher­ming van de eigen en andermans ge­zond­heid. Gelukkig zijn wel vele van onze kerk­ge­bouwen open voor per­soon­lijk gebed. Maria wordt daar niet vergeten en zij zal ook ons niet vergeten. Ook in deze vervelende corona­tijd, met veel span­ning en onzeker­heid, blijft de liefde voor de moe­der van de Heer binnen ons diocees sterk. Voor niet weinigen blijft Maria een bron van bemoe­diging en kracht.

Ber­na­dette

Reliekschrijn van H. Ber­na­dette Soubirous

In de plan­ning van ons bisdom zou juist deze maand mei de heilige Ber­na­dette centraal staan. Een reliek, een klein stukje huid van Ber­na­dette, zou naar Neder­land komen. Ber­na­dette is de jonge Franse vrouw die in Lourdes Maria een aantal keren mocht ont­moe­ten. De heilige Ber­na­dette was een arm en onge­let­terd meisje maar met een groot en diep geloof. Zij maakt dui­de­lijk dat voor God aanzien, macht en geld onbe­lang­rijk zijn. De Heer bemint alle mensen maar heel bij­zon­der die naar aardse maatstaven weinig in tel zijn.

De bood­schap van Lourdes is een­vou­dig. Het gaat om de evan­ge­lische bood­schap tot omme­keer en levens­ver­nieu­wing. De moe­der van de Heer roept via Ber­na­dette op om mensen van gebed te zijn. En steeds meer te groeien in ver­bon­den­heid en vriend­schap met Christus. Het reliek van Ber­na­dette zou in alle bis­dom­men wor­den ont­van­gen en aan ons bisdom viel de eer te beurt om ko­men­de maan­dag 11 mei de spits af te bijten. Samen met Mgr. Woorts, hulp­bis­schop van Utrecht en bis­schop-referent voor de bede­vaarten, zou ik de Ber­na­detteweek inlui­den met een fees­te­lij­ke vesper. Gedurende de hele week waren ac­ti­vi­teiten gepland met iedere dag een eigen thema en doel­groep. Ik noem een bij­een­komst met school­kin­de­ren en ge­zin­nen. Maar ook een ont­moe­ting met mensen die zorg nodig hebben en dak­lo­zen. Ook was een grote licht­pro­ces­sie door ’s-Hertogen­bosch gepland. Kortom: een week vol ont­moe­ting, be­zin­ning en gebed. Maar de corona­cri­sis heeft een flinke streep door de plannen gehaald. Wij hebben alle ac­ti­vi­teiten helaas moeten afgelasten.

Maria en Christus

Hoewel totaal anders dan ge­woon­lijk, nodigt ook deze mei­maand, waarin ook moe­der­dag valt, ons weer uit na te denken over de plaats van Maria in de ge­schie­de­nis van God met ons mensen. Aandacht voor Maria betekent direct ook aan­dacht voor Jezus. Meer nog: de aan­dacht voor de moe­der heeft alles te maken met de Zoon. Maria speelt een bij­zon­dere rol bij de menswor­ding van God in Christus. Zij is be­schik­baar om Hem de wereld binnen te dragen. Juist om die reden zegt het evan­ge­lie dat Maria door alle geslachten zalig zal wor­den geprezen (Lucas 1, 48). In het licht van Gods menswor­ding heeft Maria in haar litanie ook de titel ark van het verbond gekregen. Hier gaat een notie uit het Oude Testa­ment mee resoneren. Zoals in het boek Exodus een wolk de tent van sa­men­komst met de ark van het verbond overschaduwt als teken van Gods aanwe­zig­heid (Exodus 40, 34), zo wordt nu Maria als nieuwe verbondsark door Gods Geest overschaduwd. Zij draagt in haar schoot de Immanuel, God-met-ons.

Op de bruiloft van Kana, aan het begin van het open­baar leven van Jezus volgens het evan­ge­lie naar Johannes, zegt Maria tot de bedien­den: “Doe maar wat Hij u zeggen zal” (Johannes 2,5). Voor mij spreekt Maria nog steeds deze woor­den tot ons. Maria ver­wijst altijd naar Christus. Zij hoopt dat wij doen wat Hij ons zegt. Maria brengt ons zo steeds opnieuw bij haar Zoon.

Maria is ook aanwe­zig bij de kruisi­ging van haar geliefde Zoon. Talrijk zijn de afbeel­dingen van Maria met het lichaam van de gestorven Christus op haar schoot. Voor ieder mens een aan­grij­pend beeld. Deze vrouw weet wat het is een volwassen kind te verliezen. Veel katho­lie­ken die zelf een kind hebben verloren aan de dood, vin­den troost bij Maria.

Maar de Kerk gelooft ook dat Maria, als eerste van de gelo­vi­gen, Christus heeft mogen navolgen in de opstan­ding. Waar de Zoon is, daar mag ook de moe­der zijn, Maria als voor­beel­dige gelo­vi­ge en onze voor­spreek­ster bij God. Juist in deze onzekere en nare crisis­tijd mogen wij ons toe­ver­trou­wen aan haar gebed bij God.

Wachtend op de Geest

In deze Paas­tijd leven wij toe naar het Pinkster­feest, het feest van de Geest. Het geschenk van de Geest op Pink­ste­ren geldt als de geboorte van de Kerk. Na de terug­keer van Jezus naar de Vader, ver­blij­ven Maria en de apos­te­len in een boven­zaal te Jeru­za­lem (Han­de­lin­gen 1, 13-14). Het is dan ook niet zo vreemd dat, op schil­derijen en iconen over Pink­ste­ren, Maria vaak te mid­den van de apos­te­len wordt afge­beeld. Wachtend op de Geest is Maria zo het beeld van de gedul­dige gelo­vi­ge. Haar beschik­baar­heid, eenvoud en Godsver­trouwen vormen een voor­beeld voor ieder van ons. Het is op­val­lend dat tij­dens het Tweede Vati­caanse Concilie(1962-1965) de verzamelde bis­schop­pen geen apart Maria­do­cu­ment hebben willen uit­ge­ven maar over de moe­der van de Heer spreken in Lumen Gentium, het grote do­cu­ment over de Kerk. Maria is stevig verbon­den met Christus maar even­zeer met de geloofs­ge­meen­schap. Maria is toon­beeld en model voor alle leden van de Kerk, in het bij­zon­der door haar geloof, haar liefde en volmaakte een­heid met Christus.

Bemoe­diging en veer­kracht

In deze mei­maand krijgt Maria in de li­tur­gie van de Kerk en in ons eigen ge­loofs­le­ven extra aan­dacht. Paus Fran­cis­cus nodigt ons juist nu uit het rozen­krans­ge­bed te bid­den en om met het hart van Maria naar het gelaat van Christus te kijken. Ik hoop dat wij in deze las­tige tijd bemoe­diging en kracht zullen putten uit ons geloof dat God in Jezus een vernieuwd en altijd­du­rend verbond met ons heeft gesloten. Maria heeft Jezus, Gods de­fi­ni­tieve en onovertref­ba­re open­ba­ring, onze wereld binnen­ge­dragen. Ik hoop en bid dat Maria Christus ook ons eigen bestaan mag binnendragen. Bij Hem vin­den wij geborgen­heid en vei­lig­heid.

+ Mgr. dr. Gerard de Korte
Bis­schop van ’s-Hertogen­bosch